Cổng đá tam quan đã xuất hiện rất nhiều trong những công trình, kiến trúc cổ xưa của người Việt Nam ta như mẫu cổng đình, chùa, miếu, lăng mộ đặc trưng. Tam quan có nghĩa là ba cửa, vậy thì cổng tam quan nghĩa là cổng được chia làm ba lối đi ra vào trong đó một lối chính lớn nhất nằm ở giữa, hai lối ngách nhỏ hơn còn lại nằm ở hai bên. Với mỗi lối vào sẽ cách nhau bởi cột hay vách ngăn. Cổng thường được làm bằng gỗ, gạch, đá… Ở phía trên cổng đá có mái ngói lợp với hoa văn trang trí hình rồng điển hình của văn hóa thời xưa. Trên hai cột ở hai bên của cổng chính có khắc câu đối và phía trên cổng chính được gọi là trán cổng sẽ được đặt tên đình, chùa, miếu, lăng mộ nếu cổng thuộc quần thể của kiến trúc ấy.
